Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Końskich - Specjalny zasiłek opiekuńczy

Od 14 sierpnia 2021 r. weszło w życie nowe Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna.

Specjalny zasiłek opiekuńczy jest jednym ze świadczeń opiekuńczych obok zasiłku pielęgnacyjnego i świadczenia pielęgnacyjnego. Zasady przyznawania zasiłku określa ustawa o świadczeniach rodzinnych.
Prawo do świadczenia ustalane jest na okres zasiłkowy, który rozpoczyna się 1 listopada, a kończy 31 października kolejnego roku kalendarzowego.
Wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego wynosi 620,00 zł miesięcznie.
Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli:
1. Nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
2. Rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
– w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Uwaga! Aby otrzymać świadczenie, należy ponadto spełniać kryterium dochodowe. W okresie zasiłkowym 2023/2024 łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie powinien przekroczyć kwoty 764,00 zł.
Ważne! W pewnych sytuacjach specjalny zasiłek opiekuńczy zostanie wypłacony pomimo nieznacznego przekroczenia dochodu. Dotyczy to przypadków, gdy przysługiwał on w poprzednim okresie zasiłkowym. Kwota, o którą przekroczone zostało kryterium dochodowe nie może być wyższa od kwoty zasiłku rodzinnego w okresie, na który jest ustalany. Jeżeli dochód zostanie przekroczony również w kolejnym roku kalendarzowym, specjalny zasiłek opiekuńczy nie będzie przysługiwał.

Do dochodu rodziny osoby wymagającej opieki wlicza się dochód następujących członków rodziny:
1) w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:
a) osoby wymagającej opieki,
b) rodziców osoby wymagającej opieki,
c) małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
d) osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
e) pozostających na utrzymaniu osób powyższych, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
Do dochodów członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, a także rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz.
2) w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:
a) osoby wymagającej opieki,
b) małżonka osoby wymagającej opieki,
c) osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
d) pozostających na powyższych osób, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
Do dochodów członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
Jeżeli prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na osobę znajdującą się pod opieką opiekuna prawnego lub umieszczoną w rodzinie zastępczej spokrewnionej w rozumieniu, uwzględnia się dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz dochód osoby wymagającej opieki.
Specjalny zasiłek opiekuńczy a inne świadczenia
W przypadku zbiegu uprawnień do:
1) świadczenia rodzicielskiego lub
2) świadczenia pielęgnacyjnego, lub
3) specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub
4) dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
5) zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
– przysługuje jedno z tych świadczeń wybrane przez osobę uprawnioną. Dotyczy to także przypadków, gdy świadczenia te przysługują w związku z opieką nad różnymi osobami.

Ustawa o świadczeniach rodzinnych wymienia przypadki, kiedy specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje. Są to sytuacje, gdy:
1) osoba sprawująca opiekę:
a) ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym,
c) ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
d) legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Na okres zasiłkowy 2023/2024 (trwający od 01.11.2023 r. do 31.10.2024 r.) wnioski przyjmowane są od dnia 1 sierpnia 2023 roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną od dnia 1 lipca 2023 r. (złożenie wniosku do końca listopada gwarantuje wypłatę należnego świadczenia z wyrównaniem od listopada 2023 r.).
Wnioski złożone później niż w listopadzie spowodują, że prawo do świadczenia zostanie ustalone od miesiąca złożenia wniosku, bez wyrównania za wcześniejsze miesiące w ramach obowiązującego okresu zasiłkowego.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenie na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczenia oraz wypłata przysługującego świadczenia następuje do dnia 30 listopada tego roku, natomiast w przypadku złożenia wniosku wraz z dokumentami w okresach: od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczenia oraz wypłata przysługującego świadczenia następuje do dnia 31 grudnia; od dnia 1 listopada do dnia 31 grudnia danego roku, ustalenie prawa do świadczenia oraz wypłata przysługującego świadczenia następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.
Prawidłowo i kompletnie wypełniony formularz wniosku zgodny z podanym wzorem wraz z m. in. następującymi dokumentami dołączonymi odpowiednio:
a) dokumenty stwierdzające wysokość dochodu rodziny wymienione są w zakładce "przyznanie zasiłku rodzinnego",
b) kopię karty pobytu, w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
c) kartę pobytu i decyzję o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do wykonywania pracy,
d) zaświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę, w przypadku umieszczenia w niej dziecka, o liczbie dni w tygodniu, w których korzysta w niej z całodobowej opieki, albo oświadczenie o nieskorzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym.
e) inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2023 r.  poz. 775 ze zm.)
2. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.).
3. Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2023 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1340).
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz. U. z 2021 r., poz. 1481).